De rol van de overheid binnen de maatschappij staat op dit moment sterk ter discussie. De behoefte aan een sturende overheid lijkt sterk verminderd. Bovendien is het geloof in de 'maakbaarheid van de samenleving' verdwenen. Velen gaan ervan uit dat de overheid een te grote omvang heeft gekregen en te veel invloed op het maatschappelijk leven. Er bestaat een voorkeur voor een kleinere overheid, die door haar beperkte omvang slagvaardiger en efficiënter zou kunnen opereren. Dit denkbeeld is een reactie op ontwikkelingen vóór 1980, toen in de gehele westerse wereld de overheid almaar groeide. De discussie die hierover in de pers en de politiek gevoerd wordt, heeft kenmerken die men ook terugvindt in Nederland gedurende de periode 1850-1913, het tijdvak waartoe deze studie zich beperkt. In de literatuur wordt er enerzijds vanuit gegaan dat in deze periode het overheidsbeleid gekenmerkt werd door het laissez-faire beginsel. De staat zou in de negentiende eeuw een nachtwakersstaat zijn geweest en zich in hoofdzaak beperkt hebben tot wetgeving, handhaving van de orde, rechtspraak en landsverdediging. De liberalen wordt bij de bepaling van dit beleid een hoofdrol toebedeeld. Anderzijds roept de literatuur het beeld op van een actieve overheid, die een cruciale rol zou hebben gespeeld bij het in gang zetten van het proces van moderne economische groei in Nederland. Vanuit deze tegengestelde opvattingen analyseert de auteur de financiële aspecten van het overheidsbeleid in verband met de economische veranderingen in de periode 1850-1913