De nog steeds populaire Jan Zwart (1877-1937) is van grote betekenis geweest voor de Nederlandse orgelcultuur. Bij het grote publiek is hij vooral bekend geworden door de wekelijkse orgelbespelingen voor de radio. Jan Zwart heeft echter eveneens belangrijk werk gedaan op het terrein van onderzoek naar de Nederlandse orgelhistorie. Zo was hij de eerste die de onjuistheid aantoonde van het verhaal dat Sweelinck in Italië bij Zarlino zou hebben gestudeerd. Jan Zwart leidde tevens talloze organisten van naam op, waaronder Feike Asma, Cor Kee en Willem Mudde. Het onafhankelijke optreden van Zwart strookte niet altijd met de toenmalige belangen van de zich in die tijd sterk emanciperende orgelcultuur. Wellicht is dit één van de redenen geweest waarom men in latere tijden de veelzijdigheid van deze figuur uit het oog heeft verloren en men Jan Zwart is gaan beschouwen als een handige bewerker van gedateerde zondagschoolliederen. In de jaren '80 is het belang van Jan Zwart echter opnieuw onder de aandacht gebracht door musicologen als Gert Oost en Ewald Kooiman. Bij Te Deum is een cd verschenen met koraalkantates van Zwart, uitgevoerd door het Chr. Gemengd Koor "Cantate Deo" uit Amersfoort onder leiding van Peter Eilander. Het gaat om eenvoudige bewerkingen van bekende religieuze liederen, die doen denken aan soortgelijke werken van Max Reger. (H.J.)_