Van César Franck is bekend dat hij zijn orgel vergeleek met een orkest en een dergelijke uitspraak zou ook wel door Franz Liszt (1811-1886) kunnen zijn gedaan met betrekking tot de piano; niet alleen omdat voor Liszt de piano een vehikel was om zijn eigen virtuositeit te tonen, maar ook omdat hij alle denkbare muziek ervoor kon arrangeren. Het historische belang van Liszts arrangementen kan moeilijk worden overschat; het was vooral dankzij Liszts arrangement voor piano-solo dat bijvoorbeeld Berlioz' "Symphonie fantastique" in Europa bekendheid kon verwerven. (Studiepartituren zoals wij ze nu hebben waren destijds nog onbekend.) Als strijder voor de nieuwe muziek van zijn tijd vervaardigde Liszt ook een groot aantal arrangementen uit de opera's - muziekdrama's zo men wil - van Richard Wagner, waarvan pianist Endre Hegedüs er 15 heeft opgenomen (cax5892). Voor een groot deel hiervan, met name de vroege transcripties van stukken uit "Tannhäuser" en "Lohengrin", geldt ook voor wat al over het Berlioz-arrangement is gezegd. Deze bewerkingen waren lange tijd dè manier om met Wagners muziek kennis te kunnen maken, want toen ze verschenen zat Wagner nog berooid in ballingschap in Zwitserland. Tegelijk heeft Hungaraton een dubbel-cd uitgebracht met Liszt-bewerkingen voor piano vierhandig, gespeeld door Monika Egri en Attila Pertis. Deze werden waarschijnlijk gemaakt om enkele van Liszts eigen bewerkingen wat toegankelijker te maken. Dat geldt bijvoorbeeld voor de "Réminiscences de Don Juan de Mozart S.656", dat in de versie voor piano-solo als een van de moeilijkste pianowerken überhaupt geldt. Voor organisten is verder vooral de bewerking van de "Fantasie en fuga over 'Ad nos, ad salutarem undam' S.624" interessant. Bovengenoemd pianoduo speelt niet slecht, maar het valt wel op dat deze muziek echt voor solisten is gedacht en zodoende halen deze uitvoeringen het niet bij die van de piano-solo-versies. (JvG)