Mahlers Zevende Symfonie gaat nauwelijks vergezeld van programmatische verklaringen. De enige sleutel die meegegeven wordt aan deze ‘unheimliche’ muziek is de aanduiding ‘Nachtmusik’. Om deze nachtelijke queeste te verklaren is het goed te bekennen dat Mahlers Zesde in de diepste duisternis was geëindigd. In de finale klonken drie zware hamerslagen als voorboden van het onheil dat Mahler zou treffen: zijn ontslag bij de Weense opera wegens antisemitisch gekonkel, de dood van zijn vierjarige dochter Maria en de confrontatie met ernstige hartstoornissen. De Zevende lijkt dan ook een soort ‘rage against the dying of the light’ te zijn. De mysterieuze ritmische schommelingen aan het begin werden geïnspireerd door het geluid van de riemen, dat Mahler hoorde tijdens een nachtelijke overtocht in een roeiboot. ‘Schattenhaft’ zijn ook de beide ‘Nachtmusiken’, al wordt het hart van de duisternis bereikt in het Scherzo. Bij het repteren van de finale voor de Praagse première in 1908 zou Mahler zoiets gezegd hebben als: “Maar nu breekt de dag aan”. Prachtig zijn de klokken en koebellen die het glorieuze slot aankondigen. Want ondanks alles eindigt de symfonie in een stralend C groot, al duurt de spanning en onzekerheid tot voor het slotakkoord. Hier horen we een uitstekende live-uitvoering uit 2001 onder Claudio Abbado. (HJ)