In 1887 leerde Gustav Mahler de Duitse vertaling kennen van een gedicht van de Poolse dichter Adam Mickiewicz. De protagonist van dit gedicht berooft zichzelf van het leven, nadat zijn geliefde getrouwd is met een ander. Vervolgens is de geest van deze ongelukkige gedoemd rond te spoken in de omgeving van zijn geliefde. Volgens Mahlers vriend Siegfried Lipiner, die de Duitse vertaling had verzorgd, is dit verhaal niet minder dan het symbool van de zondeval en straf van de mensheid. Deze grote woorden waren wel aan Mahler besteed, al was het alleen maar omdat de held van het gedicht ook Gustav heette. Mahler componeerde althans een symfonisch gedicht, met als titel "Totenfeier", waarin hij aan de angst voor het oordeel refereert door het "Dies irae" uit de dodenmis te citeren. Verder citeert Mahler zijn lied "Ich hab' ein glühend Messer", waarvan de tekst (die Mahler zelf geschreven heeft) eveneens zinspeelt op suïcidale motieven. Zoveel pathetiek moest wel tot grootse muziek leiden, al overdreef dirigent Hans von Bülow schromelijk toen hij verklaarde dat "Tristan" slechts op een Haydn-symfonie leek in vergelijking met deze "Totenfeier". Hoewel de "Totenfeier" als titel totaal onbekend is, is de muziek wel degelijk bekend, omdat Mahler deze muziek uiteindelijk zou gebruiken voor het eerste deel van zijn "Tweede symfonie". De "Totenfeier" is op cd te beluisteren in een uitvoering van de Chicago Symphony Orchestra onder leiding van Pierre Boulez. Deze cd bevat ook een uitvoering van "Also sprach Zarathustra" van Richard Strauss. (H.J.)_