Sommige experimentele componisten van de 20ste eeuw trachtten de muzikale taal te vernieuwen door buitenmuzikale gegevens om te rekenen in klanken. Hierdoor werden totaal nieuwe werelden ontsloten, waarbij het overigens wel uitmaakte met welke intentie een componist te werk ging. Sommige componisten werkten vanuit wiskundige en seriële ordeningen, met streng gedetermineerde composities als gevolg. Voor anderen was het werken met buitenmuzikale gegevens eerder een methode om hun ego uit te schakelen. Zij ontleenden de bouwstenen van hun componeren aan het gooien met dobbelstenen, het raadplegen van het orakelboek I Ching of door middel van het tellen van blaadjes aan de bomen. Deze door toeval bepaalde muziek kent een soort gelatenheid, die bijna Oosters mystiek aandoet. De peetvader van deze milde vorm van determinisme was John Cage. In zijn Etudes Boreales (1978) bijvoorbeeld vertaalde Cage de kaart van de noordelijke sterrenhemel in een partituur voor slagwerker. De muzikale verhoudingen corresponderen dus met grafische verhoudingen, wat de suggestie wekt van een soort tijdruimte. De slagwerker creëert deze tijdruimte door op de meest uiteenlopende wijzen klanken te ontlokken aan een vleugel. Dat dit werk niet bestemd is voor een traditionele pianist, heeft te maken met het feit dat pianisten meestal niet bereid zijn om op een dergelijke manier met hun piano om te springen. Een uitzondering is pianist Steffen Schleiermacher, die een uitvoering van Etudes Borealis op cd heeft gezet. Deze uitgave, met Cage pianowerken uit 1960-1992, bevat ook een aantal zogenaamde Number Pieces, waarbij de titel van een stuk aangeeft hoeveel uitvoerenden er zijn. Deze stukken zijn opgebouwd uit een aantal tijdseenheden (timbe brackets), waarbinnen een uitvoerende een aantal bepaalde klanken naar eigen inzicht kan aanwenden. (HJ)_