Niet alles was uit de VS komt is normvervagend of cholesterol verhogend. Zo was het plaatsje Concord in de staat Massachusetts in de 19e eeuw de bakermat voor een literaire en filosofische stroming, die bekend werd onder de naam transcendentalisme. Deze stroming was een humane mengeling van pantheïstische mystiek en milde anarchie. Charles Ives bracht een eerbetoon aan deze stroming middels zijn "Tweede pianosonate" (1909-15), bijgenaamd "Concord, Mass., 1840-1860". De sonate bestaat uit vier portretten van belangrijke schrijvers uit Concord: Emerson (de grondlegger van de stroming), Hawthorne, The Alcotts en Thoreau (de auteur van "Walden" en "Civil disobedience"). Ives deed deze uitbundige sonate vergezeld gaan van een al net zo barok geschreven essay, waarin hij het ontstaan en de filosofische achtergronden van deze sonate nader toelichtte. Zo beschrijft Ives naar aanleiding van het vierde deel een dag uit Thorreau's leven in Walden. Kerkklokken, treingeluiden en natuurbeelden schilderen het gemoed van de schrijver. Tegen het einde horen we een fluitmelodie, want "Thoreau much prefers to hear the flute over Walden", aldus Ives. De "Concord sonata" is op cd verschenen in een uitvoering van Jay Gottlieb, op het label Pianovox. (H.J.)