Om moeilijke passages en lastige akkoorden eenvoudiger te kunnen spelen maakten 17de eeuwse violisten uit Beieren en Oostenrijk vaak gebruik van verschillende stemmingssystemen. Door dit gebruik van ‘scordatura’ was het tevens mogelijk uiteenlopende toonsoorten een eigen sonoriteit te geven. Heinrich Biber maakte in zijn Rozenkranssonates gebruik doorlopend gebruik van alternatieve stemmingen, met uitzondering van de afsluitende Passacaglia. In Italië echter werd scordatura als ouderwets ervaren. Kennelijk vond men de praktische voordelen niet opwegen tegen het vertroebelen van de hiërarchie tussen de toonsoorten. Ook de Suites van Paul von Westhoff (waarschijnlijk de vroegste collectie voor viool solo) staan wat dit betreft onder Italiaanse invloed, omdat ondanks de hoge moeilijkheidsgraad af wordt gezien van het gebruik van scordatura. Typisch Duits is echter het Von Weshoffs gebruik van dansschema’s. De Duitse vioolkunst maakte hiervan intensief gebruik, zoals ondermeer blijkt uit de variatiereeksen over een zich eindeloos herhalend akkoordschema. Een laat, maar zeer beroemd voorbeeld is natuurlijk de Chaconne van Bach, maar we vinden ook ostinato’s bij Biber en Heinrich Schmelzer. Zo is de Vierde van de Zes Sonates uit 1664 feitlijk geen sonate maar een variatiereeks over een dalende baslijn. Elizabeth Wallfisch maakte van deze Sonate voor viool en basso continuo een bewerking voor viool solo. Zij speelt tevens werk van Biber (Passacaglia in g uit de Rozenkranscyclus), Johann Paul von Westhoff (een selectie uit de genoemde Suites) en Nicola Matteis. (HJ)