Het neo-classicisme dat in de jaren twintig van de 20ste eeuw algemeen om zich heen greep, leek Ottorino Respighi (1879-1936) aanvankelijk weinig te bekoren. Voor veel van zijn Italiaanse collega's bracht deze esthetiek een terugkeer naar, wat zij zagen als, de ware Italiaanse muzikale tradities: de opera's van Monteverdi en de instrumentale muziek van Corelli, Vivaldi en Scarlatti. Dat liet zich niet verenigen met Respighi's weelderige, laat-romantische stijl. Respighi had na zijn leertijd aan het conservatorium van Bologna, waar Martucci zijn docent was, zich verder bekwaamd in Duitsland en Rusland. In Duitsland ontstond vermoedelijk het Strijkkwartet in d. Dit, in 1909 geschreven vierdelige, ruim een half uur durende werk, is nagenoeg onbekend en behoort tot een reeks ongepubliceerde kwartetten, die Respighi waarschijnlijk teveel als studiestukken beschouwde om ze aan de openbaarheid te willen prijsgeven. Hoewel het een imposant werk is, wordt het geheel overschaduwd door het Quartetto dorico uit 1924. Hierin komt Respighi's persoonlijke stijl veel meer tot uiting, terwijl dit kwartet tegelijk een getuigenis vormt van zijn persoonlijke omgang met het neo-classicistische gedachtegoed. Het gebruik van oude kerktoonladders, in dit geval de dorische, was voor Respighi een geliefd middel om op basis van oude middelen nieuwe klankkleuren in zijn muziek te krijgen. Het opmerkelijke aan dit werk is namelijk dat de invloed van Ravel, Debussy en Rimsky-Korsakov duidelijk waarneembaar is en tegelijk probleemloos met het gebruik van de dorische toonladder wordt verbonden. Aldus wist Respighi een persoonlijke en geslaagde invulling te geven aan de neo-classicistische esthetiek. Het is een goede zaak dat er een opname is verschenen van deze zelden gehoorde werken, die hier prima worden uitgevoerd door het Quartetto d'archi di Venezia. (JvG)_