Als het om nationalisme in de muziek gaat, denken velen vooral aan Centraal-Europa; aan Hongaarse rapsodieën en Slavische dansen. Het verschijnsel kwam echter ook veel dichter bij huis voor, getuige leven en werk van Peter Benoit (1834-1901). Hij was de held van het Vlaamse muziekleven en werd door Liszt tot de Rubens van de muziek gedoopt. Benoit studeerde aan het Conservatorium van Brussel, waar hij in 1857 de Prix de Rome behaalde. Van 1859 tot 1863 werkte hij als dirigent in Parijs, waarna hij terugkeerde naar België. Hij maakte kennis met een Belgische kring van dichters en werd er door hen van overtuigd dat hij zijn muziek in dienst van zijn volk, de Vlamingen, moest stellen, omdat dit immers gebukt ging onder de Franstalige elite van België. Vanaf 1870 profileerde Benoit zich steeds nadrukkelijker als nationaal componist en zette hij vele Vlaamse teksten op muziek. Van dit oeuvre wordt een bescheiden aandeel uitgevoerd op deze dubbel-cd door de bariton Werner van Mechelen en pianist Jozef de Beenhouwer. De meest substantiële bijdrage is de liedcyclus De liefde in het leven, op tekst van Emanuel Hiel. In Benoits oorspronkelijke cyclus kwamen slechts acht zettingen van de in totaal 61 gedichten voor. Dankzij speurwerk van de uitvoerenden zijn er nu 15 toonzettingen van Benoit bijeengebracht, waarvan er enkele gereconstrueerd moesten worden. Merkwaardig genoeg heeft men ervoor gekozen de cyclus in deze opname te onderbreken met pianowerken uit een andere verzameling, die de titel ‘Uit Henriëtte’s album’ draagt en een gecompliceerde geschiedenis heeft. Oorspronkelijk was het een melodrama voor spreekstem en piano, maar Benoit heeft later de tekst onleesbaar gemaakt. De pianostukken zijn dus eigenlijk fragmenten van een groter geheel en waarschijnlijk dus niet als zelfstandige werken bedoeld. Dat verklaart in ieder geval het zowel in stijl als opbouw nogal wisselvallige gehalte ervan. De liederen zijn consistenter van niveau, maar herinneren in stilistisch opzicht wel heel nadrukkelijk aan Schumann. Ter aanvulling klinken een twee kortere cycli van ieder vijf liederen, waarvan ‘Fatum: Wat de vrouw in ‘t mannenhart vernielt’ zich in vergelijkbare klanksferen afspeelt. Het is een merkwaardige ironie dat Benoit, de Vlaamse nationalist, kennelijk meer geïnspireerd raakte door Shakespeare, want de vijf liederen op (weliswaar vertaalde) teksten van deze Engelsman zijn zonder meer de sterkste bijdrage aan deze overigens interessante cd. (JvG)