De uit Den Haag afkomstige Johannes Verhulst (1816-1891) wordt vooral herinnerd vanwege zijn nauwelijks te overschatten inzet voor het Nederlandse muziekleven. Hij werd gevormd in de periode 1838-1842, toen hij in Leipzig in de kringen van Mendelssohn en Schumann verkeerde. Na zijn terugkeer in Nederland leidde Verhulst ondermeer de concerten in de Diligentia te Den Haag. In zijn latere leven kwam Verhulst echter in conflict met publiek en pers vanwege zijn conservatieve smaak. In 1883 werd hij van het podium verdreven door zijn Utrechtse collega Richard Holl, die een programma met Wagner kwam dirigeren. In 1886 werd Verhulst definitief uit zijn functie gezet, terwijl hij nota bene drie maanden daarvoor tot erelid van de Diligentia was benoemd. Getergd trok hij zich terug uit het muziekleven, waarna hij stierf als een verbitterd man. Helaas werd zijn muziek daarmee een louter papieren aangelegenheid, waarvan alleen een enkele musicoloog nota nam. Het oordeel vanuit de studeerkamer klonk soms nog al zuinig. Zo schreef Jan ten Bokum in de Grove: ‘His choral music is weak, and only in the hymn Clemens est Dominus and the Kyrie of the Mass op.20 are original traits to be found.’ Dit oordeel is overdreven streng, getuige de cd registratie van de ambitieuze Mis op.20 (de eerste grootschalige concertante mis uit de Nederlandse muziekgeschiedenis!) door het Nederlands Concertkoor en het Residentieorkest onder leiding van Matthias Bamert. Mooie momenten zijn bijvoorbeeld het prachtige Kyrie, het melodieuze Gratias uit het Gloria, de aan Beethoven herinnerende allure van het Quoniam tu solus sanctus, de aan gregoriaanse muziek ontleende wendingen in het Credo, de omineuze opening van het Sanctus en het solistenkwartet van het Benedictus. (HJ)