Het is vreemd dat zo velen Wagner associëren met 'moeilijk' en 'droog', want als je de antecedenten van een heleboel filmmuziek en science fiction- en fantasy-verhalen natrekt, dan kom je terecht bij de schepper van Tristan und Isolde, Parsifal en Der Ring des Nibelungen. De laatstgenoemde titel betreft maar liefst drie opera's en een uitgebreide inleiding: Das Rheingold, Die Walküre, Siegfried & Götterdammerung. De Ring behandelt een aantal Germaanse sagen rond de held Siegfried. Feitelijk probeerde Wagner via deze heldensagen een antwoord te vinden op de sociale malaise van rond de revolutiejaren 1848-49. Maar, zoals iedereen weet, hebben kunst en politiek niets met elkaar te maken; vandaar dat Wagner niet gelukt is om deze ambitieuze opzet op een consistente manier af te ronden. Bij het voltooien van het laatste deel, Götterdammerung, koketteerde Wagner liever met het wereldmijdende pessimisme van Schopenhauer dan met Proudhon of Bakoenin. Sinds de jaren '90 kent Nederland zijn eigen Ring, dankzij de productie van de Nederlandse Opera onder leiding van regisseur Pierre Audi en dirigent Hartmut Haenchen. De videobanden van de tv-uitzendingen kunnen weer weg: Opus Arte heeft zich ontfermt over de door de NPS uitgezonden heruitvoering van 1999. Opvallend waren de futuristische decors van Georg Tsypin, waarin zangers, orkest en publiek nader tot elkaar kwamen (en dat, terwijl Wagner nu juist een onzichtbare opstelling van het orkest voorstond). In het onderhavige deel, Das Rheingold, is duidelijk te zien hoe de zangers zich over een soort ommegang rondom het orkest bewegen. Naar verluidt zijn de spectaculaire decors niet vernietigt, zoals aanvankelijk de bedoeling was, maar liggen ze ergens opgeslagen voor de volgende heropvoering, die dan plaats zou moeten vinden in 2013. Verder moet vermeldt worden dat dit de eerste productie is met gebruikmaking van de Neue Richard-Wagner-Gesamtausgabe. (HJ)