De drie concerten van Bartók vormen een fraai trio, dat zich overigens op een intrigerende manier laat onderverdelen. Zo zijn de beide eerste concerten het meest ambitieus, terwijl het mildere Derde Concert het populisme verraadt waarmee Bartók zich in de VS wilde bewijzen. Maar ook het Tweede Concert staat in een (bewust) contrast met het Eerste: Concert nr.1 is massief en agressief terwijl het schitterende Concert nr.2 (hoewel compact georkestreerd) wel wat weg heeft van een transparante 'Kammermusik' alla Hindemith. Het is een mooi toeval dat het drietal zich zo laat onderverdelen, vanwege Bartóks fascinatie voor guldensnede-verhoudingen en de Fibonacci-sequens. Dat Pierre Boulez vooral de eerste twee concerten heeft gedirigeerd zal niemand verbazen: hij geldt tenslotte als iemand die voor het epoque makende gaat. Het ietwat bleke Derde Concert past daar minder bij thuis, temeer omdat de romantisch-sentimentele tempoaanduiding 'Andante Religioso' al helemaal als een vloek klinkt. Bij nadere kennismaking blijkt het bijvoegelijke 'Religioso' een verwijzing te zijn naar de archaïsche klankstapelingen van Beethovens Heiliger Danksgesang (uit het Strijkkwartet op.132): een principieel vrijdenker als Bartók bidt natuurlijk niet tot God, maar tot Beethoven. (HJ)