Het oeuvre van Claude Balbastre (1729-1799) is alleen bekend onder organisten en wel om één particulier genre. Balbastres roem leunt volledig op zijn verschillende Suite de Noëls; variaties op destijds geliefde kerstliedjes. De uit Dijon afkomstige Balbastre was in 1750 naar Parijs gekomen en had daar snel faam gemaakt als organist en clavecinist. Hij bekleedde verschillende voorname organistenposities (onder meer, voor korte tijd, aan de Notre Dame), en zijn spel was algemeen geliefd. Die populariteit had vooral te maken met het wereldse karakter van Balbastres spel; hij luisterde de missen op met menuetten en ‘chasses’ (jachtscènes, verbeeld door imitaties van signaalklanken van jachthoorns). Het lijkt enigszins lastig deze leutige opvatting van liturgische muziek in verbinding te brengen met de titel van deze cd: het orgel en de Verlichting. Een van de principes van de muzikale Verlichting was echter dat muziek vooral natuurlijk moest zijn. Concreet kwam het erop neer dat muziek vooral een heldere, direct bevattelijke melodie moest hebben, die niet door harmonische ingewikkeldheden overschaduwd mocht worden. In dat opzicht passen de Noëls van Balbastre inderdaad in het muzikale klimaat van de Verlichting. Interessant aan deze cd is echter vooral dat de hier opgenomen Noëls gecombineerd worden met muziek uit een Livre d’orgue dat Balbastre in 1749, één jaar voor zijn vertrek naar Parijs, aanlegde, maar nooit publiceerde. Het bevat onder meer een vierdelig Concerto, dat met zijn onmiskenbaar Vivaldiaans-Italiaanse trekken bepaald een unicum is in de Franse orgelmuziek van de achttiende eeuw. In de andere delen is Balbastre nog duidelijk schatplichtig aan de traditie van de klassiek-Franse orgelstijl van Couperin. Bruno Beaufils tekent voor de uitvoering van dit opmerkelijke repertoire op het weinig karakteristiek klinkende orgel van de Saint-Étienne te Bourges. (JvG)