Deze cd van Claudio Abbado met de Berliner Philharmoniker bevat louter hoogtepunten. Het historische gewicht van deze muziek kan moeilijk overdreven worden. Zo had Wagner in zijn Tristan slechts één akkoord nodig om de grondslagen van de Westerse muziek aan het schuiven te brengen. Dit zogenaamde Tristan-akkoord bezegelde de emancipatie van de dissonant, wat uiteindelijk leidde tot de ontbinding van de vertrouwde klassieke harmonieleer. Daarnaast is deze opera één grote hymne aan de nacht, waarin de ontheemde geliefden tevergeefs een thuis trachten te vinden. In zijn laatste opera, Parsifal, probeerde Wagner (in navolging van Schopenhauer) een brug te slaan tussen Oost en West middels het vermengen van boeddhistische en christelijke concepten. Hiermee creëerde hij een uiterst delicate stijl, die zelfs de bewondering van Debussy (bepaald geen Wagner fan) zou oogsten. Dat Wagner hiermee eveneens vooruitliep op de mystieke preoccupaties van bepaalde nazi-ideologen geeft natuurlijk te denken, al kon hij het feitelijk niet helpen. Abbado's aanpak van deze muziek is indrukwekkend. Mooi is ook het aandeel van het Swedish Radio Chorus in de slotscène uit Parsifal. (HJ)