Met meer dan zestig delen leek Howard Shelley's cyclus met Liszts complete pianomuziek toch wel volledig, te meer daar van ieder werk ook nog alle varianten, hoe onbeduidend ook, werden opgenomen. Een gesloten boek dus? Nee, getuige nota bene alweer het tweede deel van de addenda op deze reeks, gepresenteerd als 'new discoveries'. Het gaat hierbij om nieuw ontdekte manuscripten, die hetzij in archieven werden aangetroffen, hetzij op veilingen werden aangeboden. Het leuke van dit deel is vooral dat het niet alleen maar gaat om curiosa zoals bijvoorbeeld varianten waarvan slechts de grootste kenners de nuanceverschillen ten opzichte van de bekende versies kunnen herkennen. In sommige gevallen is de verwantschap met bekend repertoire inderdaad direct duidelijk, zoals in het pianoarrangement van het lied 'O lieb, so lang du lieben kannst!', ontstaan rond 1840, dat duidelijk de trekken in zich draagt van de welbekende 'Liebestraum'. Ook enigszins bekend, maar niet minder interessant is het 'Concert sans orchestre'. Het gaat hierbij om een ongetiteld - de titel is ontleend aan Schumanns gelijknamige werk - manuscript van het Pianoconcert nr.2 voor pianosolo; waarschijnlijk is deze uit 1839 daterende partituur de eerste vastgelegde versie van dit concert. Het is leuk te merken waar Liszt zaken heeft gewijzigd, terwijl tegelijk duidelijk is dat alle individuele karakteristieken van dit concert van meet af aan vastlagen. De interessantste bijdrage op deze cd wordt zonder twijfel gevormd door de 'Préludes et harmonies poétiques et religieuses', die, anders dan de titel doet vermoeden, geen voorstudie is van de cyclus 'Harmonies poétiques et religieuses'. Het gaat hier om een collectie van acht stukken, met een speelduur van twee tot twaalf minuten, die Liszt om onbekende redenen terzijde heeft gelegd. Enkele delen zijn kwalitatief dermate sterk dat het onbegrijpelijk is dat Liszt ze in manuscript heeft gelaten - wellicht was hij dit manuscript gewoon vergeten - en dat maakt dat op deze cd de nieuwe ontdekkingen meer zijn dan wat losse kruimels, zoals bij dergelijke titels nog wel eens het geval wil zijn. Zoals gebruikelijk bij Hyperion is de documentatie voortreffelijk, met zelfs nog een aanvulling op het vorige deel, dat door computerongemak per abuis uit het daarbij behorende boekje was weggevallen. (JvG)