Toen in een ietwat deftige orgelserie te Leeuwarden het Pelgrimskoor uit Wagners Tannhäusern ten gehore werd gebracht, schreef de recensent van de Leeuwarder Courant minzaam dat ze dit maar als een tussendoortje zou beschouwen! In de cd-wereld is men minder bekrompen: hier beseft men al lang dat arrangementen een integraal deel uitmaken van Liszts oeuvre. Op deze cd horen we enerzijds arrangementen van Liszt naar muziek van collega-componisten, en anderzijds arrangementen van Liszts leerling Gottschlag naar (en geautoriseerd door) Liszt. Toegeven, het voornoemde pelgrimskoor klinkt op orgel ietwat populistisch. Toch is het arrangement alleen al interessant vanwege de stilistische overgang op de laatste pagina, waar Liszt een coda van eigen hand toevoegde. Maar ja, leg dat eens uit aan een recensent... Ook van het ontroerende Ave Maria, naar een koorwerk uit 1853, zou het jammer zijn wanneer organisten er niet aan willen omdat het slechts een arrangement is. Bij de sterk gecompileerde bewerking naar Liszts Dante Symfonie zou je zelfs kunnen zeggen dat de orgelversie beter is dan het nog al breedsprakige origineel. Tobias Gravenhorst speelt deze werken op het sonore, maar ook ietwat week klinkende Furtwängler & Hammer-orgel (1899) van de St. Nicolai in Lüneburg (zie het booklet voor details over de restauratie). (HJ)