Eens discussieerde Brahms met een aantal dirigenten over de cantates van Bach. De in oude manuscripten geïnteresseerde Brahms liep daarop naar de piano om uit zijn hoofd de chaconne uit de (toen nog ongepubliceerde!) Cantate BWV.150 (Nach Dir, Herr, verlanget mich) te spelen. Vervolgens merkte hij op: 'Wat denken jullie van een symfonisch deel over hetzelfde chaconna-thema...?' Dit voornemen resulteerde niet alleen in Brahms' laatste, maar ook diens meest gewaagde symfonische deel: de finale van zijn Vierde Symfonie. Over dit verontrustende stuk graniet heeft men wel gezegd dat de misantropische Brahms hier terugnam wat Beethoven aan hoop had uitgezongen in diens Negende Symfonie. Beethoven was dan ook typisch een componist die, ondanks zijn slechte jeugd, de mensen met zijn muziek wilde troosten (zie het Heiligerstädter Testament). Terwijl Brahms, juist dankzij zijn slechte jeugd, zich nooit heeft kunnen, en misschien ook wel niet willen onttrekken aan de zelfkant van de samenleving. Over deze uitvoering: in de openingsdelen van zijn symfonieën, met uitzondering van de Vierde, dient de expositie op traditionele wijze herhaald te worden. Op lp-uitvoeringen was daar nooit ruimte voor, en ook bij cd-uitvoering gebeurt het ook niet altijd. Chailly doet het echter consequent, en dat alleen al maakt deze fraaie uitgave aantrekkelijk. (HJ)