In eerste instantie koos Strauss ervoor zijn pompeuze Heldenleben te laten eindigen met de intieme solo voor viool, als verklanking van zijn eega Pauline. Op aanraden van zijn vrienden voegde Strauss aan het slot een majestueuze referentie aan Also sprach Zarathustra toe, en het is deze versie die sindsdien standaard wordt uitgevoerd. Zelf schijnt Strauss niet gelukkig te zijn geweest met de ons bekende apotheose: bij hem riepen die laatste plechtstatige maten associaties op met een staatsbegrafenis. Vandaar dat Fabio Luisi in zijn uitvoering van Ein Heldenleben koos voor het oorspronkelijke slot, dat slechts bewaard is gebleven in Strauss’ handschrift. Naast Ein Heldenleben klinkt ook de aangrijpende Metamorphosen voor 23 solostrijkers. In dit werk beweende Strauss een wereld die definitief tot het verleden behoorde. Tijdens het componeren vernam Strauss dat de opera’s van Berlijn, München, Wenen en Dresden – allemaal plekken waar Strauss als dirigent actief was geweest – waren vernietigd door het geweld van de Tweede Wereldoorlog. (HJ)