Bij de eerste uitvoering (Dresden, 1842) duurde Rienzi meer dan zes uur. Daarna echter werd de opera in sterk verkorte versies gebracht. Vooral in de late 19e eeuw behoorde Rienzi tot Wagners meest uitgevoerde werken. Ongelukkig genoeg spraken de vele massascènes en militaire parades ook tot de verbeelding van de nazi propagandisten. Hitler eigende zich de uitdrukking 'Heil Rienzi' toe, en de ouverture werd al bijna een alternatief volkslied. Het kon dan ook niet missen dat het oorspronkelijke handschrift in handen kwam van de Führer zelve. Zowel de partituur als diens eigenaar zijn daarna in de godenschemering verdwenen, dit tot groot verdriet van de specialisten die van de 'Frühe Fassung' een voorstelling willen maken. Regisseur Philipp Stölzel refereert doelbewust aan dit ongemakkelijke verleden. In het begin zien we de titelheld uitkijkend over de Obersalzberg, gemodelleerd naar Chaplins Great Dictator. Ook het voorbeeld van Lenie Riefenstahl drukte een zwaar stempel op deze productie. Dit overzicht klinkt misschien niet bemoedigend, en toch is deze dvd zeer aan te bevelen. De jonge Wagner had zeker greep op al die grote koorscènes, ook al nam hij er in zijn latere werk meer en meer afstand van. En tja, als aan dat besmette verleden weinig meer te doen is, dan kun je er maar beter bewust gebruik van maken. Philipp Stölzl werd o.a. bekend als regisseur van de titelsong van de James Bond-film The World Is Not Enough. In de operawereld trok hij de aandacht vanwege een volslagen maffe productie van Benvenuto Cellini, die eveneens op dvd te zien is. (HJ)