'Ik hoor uiteraard de echo van Liszts muziek in Berg en Janáček, maar dankzij deze recentere componisten realiseer ik me ook het nieuwe en moderne in Liszt', aldus pianist Dénes Várjon op de site van ECM. Mooi zijn de overeenkomsten en verschillen tussen de Sonate op.1 van Berg en In De Nevels van Janáček. Beide werken braken op hun manier met de klassieke tonaliteit. Berg was hierin het meest decadent: zijn muziek klinkt vermoeid vanwege des mans worstelingen met zichzelf en de geschiedenis. Deze opmerkingen zijn allerminst tendentieus bedoeld, want Bergs eendelige pianosonate is wonderschoon. Janáček was ergens een vrijere geest. Zijn cyclus loopt vooruit op Bartók qua gebruik van elementen uit de volksmuziek. Maar het is vooral de syntaxis waardoor In De Nevels zo origineel is: de muziek is opgebouwd uit allerlei kleine gebaren die als mistflarden uit de klankkast van de piano opstijgen. Liszt's Sonate in b, tenslotte, is een van de belangrijkste werken van de 19e eeuw. In dit ambitieuze werk werd de meerdelige sonatevorm à la Beethoven omgesmeed tot een eendelig organisch geheel. (HJ)