Met het ballet De Wonderbaarlijke Mandarijn (1919) en zijn twee vioolsonates (1921, 1922) componeerde Bartók zijn meest radicale muziek. Schurende dissonanten en hamerende clusters zijn eerder regel dan uitzondering. Geen wonder dat veel tijdgenoten hierin een ontwikkeling zagen richting Schönbergs verzelfstandiging van de dissonant. Toch heeft Bartók Schönbergs daaraan verbonden twaalftoontechniek nooit als een serieuze optie overwogen. Daarvoor was zijn verbondenheid met volksmuziek te hecht. Hierin ligt ook het geheim van zijn twee vioolsonates. Ondanks de dissonanten en clusters opereren op een dieper niveau wel degelijk de 'wetmatigheden' van de folklore. Neem bijvoorbeeld de dansfinale van de Eerste Vioolsonte, waarin Bartók vooral op Roemeense volksmuziek anticipeert vol stampende ritmes en opzwepende melodieën. De Tweede Vioolsonate is meditatiever van opzet en blijkt zijn oorsprong te vinden in het Roemeense volksliedgenre ‘hora lungă’ (zoals de befaamde musicoloog László Somfai in de jaren zeventig ontdekte). Dat de uitvoerenden Adrian Adlam en Thomas Hell grondig notie hebben genomen van Bartóks muzikale uitgangspunten blijkt niet alleen uit hun grondige toelichtingen in het cd-boekje. Ook in hun interpretatie proberen ze zo dicht mogelijk bij de kern te komen. Robuust is het zeker, maar in de contemplatieve passages zo adembenemend mooi! (JWvR)