Het is wel mooi, maar wat is het precies? De makers noemen het een opera, maar dan wel een die met alle conventies breekt. Feitelijk is Einstein On The Beach een zeer lange mime-voorstelling van een kleine vijf uur. Een verhaallijn is er niet, al wordt er naar een atoomexplosie toegewerkt. Einstein speelt een rol in het geheel, maar toch voornamelijk als violist. De muziek is vaak heel traag, en dan weer heel snel met lastig te onthouden herhalingen. Voor de première in 1976 oefenden de zangers die herhalingen met behulp van getallen en notennamen. Het paste zo mooi bij het abstracte karakter van de voorstelling dat men het maar zo gelaten heeft. En dan moet je nog grote bewondering hebben voor wat de mimende zangers uit hun hoofd moeten reproduceren. ‘Each time we do Einstein with a new audience, they can’t believe it. They just can’t believe it’, zo typeert Philip Glass de algehele impact. Het lijkt hierdoor alsof deze pop art opera destijds volledig uit de lucht kwam vallen. Toch zijn er in de Amerikaanse cultuurgeschiedenis wel meer van die ongrijpbare gevallen aan te wijzen. Denk bijvoorbeeld aan Four saints in three acts uit 1934 van Gertrude Stein & Virgil Thomson . Er is zelfs een link te leggen met ‘outsider art’ (kunst van buitenstaanders, autisten en psychiatrische patiënten). ‘Don’t forget that one of our writers, Christopher Knowles, was a brilliant young man who was autistic. No course could prepare you for this work. New Audiences cant’s believe how new Einstein is’, aldus een zelfbewuste Philip Glass. Einstein On The Beach is niet vaak te zien. Alleen al daarom is deze dvd-uitgave (uitvoering Parijs 2014) een aanrader. (HJ)