‘De zee, de zee’ juichten Griekse huurlingen volgens Xenofon, toen ze na een zware tocht door vijandelijk gebied eindelijk de Zwarte Zee bereikten. Eeuwen later schreef de stamvader van de Amerikaanse poëzie – Walt Whitman – een gedicht met een verglijkbare impact: ‘Aanschouw, de zee zelve’ (‘Behold, the sea itself’). Deze regels inspireerden Vaughan Williams tot de grandioze opening van zijn Eerste symfonie (A sea symphony, 1903-09). Zoveel optimisme en levensvreugde, het kon toen nog net. De Titanic was nog niet op een ijsberg gebotst, de zich voortslepende 19e eeuw had nog geen schipbreuk geleden op de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog, het bestaan was nog één en ongedeeld. In zijn latere muziek zou Vaughan Williams dat optimisme nog vaak ter discussie stellen. In zijn symfonische eersteling echter was die allesomvattende zee er nog steeds het geruststellende symbool van. Het gedicht Darest thou now, O soul (eveneens van Whitman) ging zelfs nog een stap verder, ‘naar het onbekende land’ (‘toward the unknown region’). Vaughan Williams maakte twee toonzettingen van dit visionaire gedicht. De kortere tweede bewerking uit 1925 klinkt hier als toegift bij A sea symphony. (HJ)