Die Kunst der Fuge is niet voor iedereen. Ga maar na: al in de allereerste fuga (Contrapunctus I) speelt Bach losjes met het verschil tussen tonale en reële beantwoordingen. Kunt u het nog volgen? Nee? Jammer dan. Die Kunst der Fuge is niet voor u. Dat is niet erg. Meestal stelt Bach niet zulke hoge eisen aan de luisteraar. Buiten Die Kunst der Fuge om kunt u dus zo veel naar Bach luisteren als u maar wilt. Is er hier dan niets voor beginners? Toch wel. In Contrapunctus IX (track 9) zweeft het centrale thema heel herkenbaar boven de snelle tegenstemmen uit. Het stuk is ooit verjazzt door de Swingle Singers . En waarom zou een leek zich niet laten meeslepen door Contrapunctus XI (track 11, etc.), waarvan de harmonieën al bijna vooruitwijzen naar Wagner en Schönberg . Het fraaie Contrapunctus IV verkent ook de uitersten van de chromatiek, maar dan meer in balans met diatoniek. Het maakt niet uit of u die termen begrijpt, het is gewoon wat u hoort. Jammer alleen dat pianisten en ensembles (zoals ook hier) er vaak zo’n divertimento van maken. Zeer abstract is Contrapunctus VI: een meesterlijk stuk prefabricage, waarvan de elementen naadloos door Bach in elkaar zijn geklikt. Het booklet doet een poging tot uitleg. Maar wat maakt het uit als je het niet snapt. Gewoon luisteren, en nog eens luisteren. Bijvoorbeeld door middel van deze gedegen uitvoeringen van het Cuarteto Casals. Vergeet niet de spiegelfuga’s (tracks 12-13). Het zijn innemende stukken, ondanks (of juist dankzij) het abstracte gepuzzel. (HJ)