Stel je voor dat je als pianostudent aan het conservatorium les hebt van een leerling van Franz Liszt . Wat zou je dan niet allemaal over Liszts muziek kunnen vragen? In een soortgelijke positie zat piano Donald Berman. Een voor hem invloedrijke docent was pianist John Kirkpatrick , een van de belangrijkste interpreten van Ives’ Tweede Pianosonate ‘Concord, Mass., 1840–60’ (1909-1915). Niet alleen speelde Kirkpatrick de wereldpremière in 1939, ook kende hij Ives persoonlijk zeer goed en vervaardigde hij op basis van gesprekken met de componist meerdere edities van de Concord Sonata. Dat laatste was bepaald geen sinecure. De talloze aantekeningen en wijzigingen die Ives in het manuscript bleef aanbrengen, nog los van de losse schetsen die nadien nog opdoken, maakten het tot een monsterklus om tot een afgeronde eindversie te komen. Berman, dankzij Kirkpatrick volledig ingewijd in de materie, is eveneens een verwoed pleitbezorger van Ives’ pianomuziek en de Concord Sonata in het bijzonder. Zijn nieuwe inzichten verwerkte hij in een recent verschenen editie, die op dit album voor het eerst is opgenomen. Vooral voor het eerste deel betekende dit aanzienlijke wijzigingen. Berman geeft daarvan in het cd-boekje een zeer gedetailleerde verantwoording. Wie een beeld wil hebben wat betreft de ontwikkelingsgang van dit deel, kan het beste Ives’ eigen opname (vanaf track 28) naast die van Kirkpatrick (track 24) en de tweede track van dit album leggen. Een ‘driedimensionale luisterervaring’ is niet uitgesloten, aldus Berman. (JWvR)